Przez całe życie uważano, że głównym źródłem energii dla organizmu ludzkiego są węglowodany lub glukoza. Istnieje alternatywne paliwo, które organizm wykorzystuje na produkcję energii, są nimi ketony.

Ciała ketonowe są wytwarzane w procesie metabolizmu tłuszczy w wątrobie, czyli rozkładu tłuszczy. Komórki mogą używać ciał ketonowych jako paliwa do zasilania życiowych funkcji.

Mamy 3 rodzaje ciał ketonowych:

Acetooctan (AcAc)
Beta-hydroksymaślan (BHB)
Aceton

Ketoza, to stan organizmu, który nie pojawia się z dnia na dzień i zależy od wielu czynników. W celu przebudowania organizmu do efektywnego korzystania z ciał ketonowych zamiast z węglowodanów organizm musi przejść przez proces ketoadaptacji. Najczęściej mówi się o 30 dniach przyzwyczajania organizmu do zmian. Należy pamiętać, że zakończony proces adaptacji nie gwarantuje bycia w ketozie. Zmiany w szlakach metabolicznych organizmu mogą być widoczne dopiero po kilku miesiącach stosowania prawidłowej diety ketogenicznej.

Okres ketoadaptacji związany jest z zwiększonym wydalaniem wody z organizmu, ponieważ:

Glikogen jest wielocukrem, który posiada zdolność wiązania wody; 1g glikogenu wiąże 3-4g wody
Zmniejszenie poziomu glukozy we krwi wiąże się z obniżeniem poziomu insuliny we krwi, w konsekwencji nerki nie zatrzymują sodu i jest większe wydalanie wody z organizmu.

Podczas procesu ketoadaptacji następuje osłabienie organizmu, jest to związane z odwodnieniem i obniżeniem poziomu elektrolitów oraz minerałów. Bardzo ważna jest suplementacja oraz odpowiednie nawodnienie przed procesem adaptacji.

Bardzo dobrym rozwiązaniem jest wypicie kilku kubków dziennie rosołu długo gotowanego na kościach z solą kłodawską. Poprawia samopoczucie i wspiera dietę ketogeniczną.

Ciała ketonowe jak je mierzyć?

Możemy wyróżnić 3 metody pomiaru ciał ketonowych:

Badanie moczu
Badanie krwi
Badanie oddechu

Badanie zawartości ketonów w moczu polega na zakupie pasków, które zawieraj nitroprusydek sodu. Jeżeli w moczu są obecne ciała ketonowe to zmienia się kolor paska.

W ten sposób mierzymy ilość wydalonych ciał ketonowych, których organizm nie wykorzystał. Wynikiem korzystnym będzie niski poziom ketonów w moczu.

W związku z tym wysoki poziom ciał ketonowych w moczu świadczy o tym, że organizm nie wykorzystuje ciał ketonowych. Ketoadaptacja przebiega nieprawidłowo.

Badanie poziomu ciał ketonowych we krwi. Jest to najbardziej skuteczny, wiarygodny i bezpośredni pomiar. Mierzony jest poziom BHB ( beta – hydroksymaślan ) we krwi.

Poziom BHB we krwi 0,3-0,5 mmol/l podczas keto adaptacji jest informacją że rozpoczął się proces ketogenezy.

Jeżeli poziom ciał ketonowych z krwi wynosi 1mmol/l to świadczy to że w 50% nasza energia w mózgu pochodzi z ciała ketonowych. Poziom ciłą ketonowych badanych w krwi zależy od:

Pory dnia
Ilości zjedzonego tłuszczu
Aktywności fizycznej
Od poziomu glukozy i insuliny we krwi.

Poziom ciał ketonowych warto badać rano na czczo 12h po ostatnim posiłku, wówczas jest wiarygodny wynik. Można też zbadać 2-3 godziny po posiłku. Poziom ketonów może się znacząco różnić.

Do mierzenia poziomu ciał ketonowych używamy glukometra z możliwością mierzenia poziomu glukozy i ciała ketonowych. Służą do tego specjalne paski, osobno do pomiaru poziomu glukozy i inne do pomiaru ciał ketonowych.

Bardzo ważne jest aby nie stosować do pomiaru PASKÓW PRZETERMINOWANYCH.

Najpierw dokonać pomiaru glukozy, a następnie pomiar ciał ketonowych.

Dokonując pomiaru jednocześnie ( glukozy i ciał ketonowych ) należy pobrać próbki krwi z dwóch różnych palców

Badanie poziomu ketonów w wydychanym powietrzu polega na pomiarze acetonu.

BHB i acetooctan przekształcają się w aceton, który jest wydalany z organizmu drogą oddechową. Do tego pomiaru jest potrzebne urządzenie, które jest kosztowne. Jeżeli organizm wydala dużą ilość ciał ketonowych to świadczy o małym wykorzystaniu ich na energię przez organizm. Jest to zależne od wielu czynników wcześniej wymienionych.

Według badań pokazujących, że w ketozie wywołanej dietą poziom ketonów w krwi nie wzrasta powyżej 7mmol/l, często utrzymuje się poniżej tego poziomu.

Dieta ketogeniczna, to dieta, w której podaż źródeł glukozy takich jak: węglowodany niebłonnikowe oraz aminokwasy glukogenne, jest wystarczająco niska, w ten sposób zmuszając organizm traktowania tłuszczu jako głównego źródła energii i zwiększenia ciał ketonowych.

Źródła ” Ketogeniczna Biblia” dr Jacob Wilson; dr Ryan Lowery